20Please respect copyright.PENANAPgYNgEws0W
Tahimik ang umaga. Walang camera. Walang ingay ng mikropono. Walang palakpakan.20Please respect copyright.PENANAurUEVV7ykn
Tanging huni ng mga ibon at ang pag-ikot ng bentilador sa sulok ng silid ang maririnig.
Si Bentong, nakahiga sa kanyang lumang kama, yakap ang maliit na unan na may burdang “Martha” sa gilid. Nakadilat siya, pero hindi na gaya ng dati ang kanyang mga mata—may kapayapaan, may lalim ng isang taong tapos na sa laban.
Sa tabi niya, si Martha. Wala nang takot sa mga mata nito, kahit pa minsan ay sumusulyap ito sa monitor ng oxygen tank. Pinagmamasdan niya ang taong minsang naging dahilan ng kanyang galit, at ngayon ay naging rason ng kanyang tahimik na pananalig.
“Bentong,” mahinang sabi ni Martha, “bukas... may misa para sa’yo sa eskwelahan. ‘Yung mga batang tumawa sa’yo noon... gusto ka raw pasalamatan.”
Ngumiti si Bentong.
“Eh di mag-ayos ka na... baka ako pa ma-late,” biro niya, kahit hirap na sa paghinga.
Tumawa si Martha nang mahina, pero hindi niya napigilan ang luhang dumaloy. Hindi na ito luha ng sakit. Hindi rin ito takot. Ito’y pasasalamat. Na kahit sa huling bahagi ng buhay nila, naging magkaakbay sila uli. Magkasama. Hindi bilang artista’t tagahanga, kundi bilang mag-asawang sabay humawak sa isa’t isa, sa hirap at sa ginhawa.
Sa sala, habang pinupunasan ni Caloy ang lumang frame ng graduation photo niya, lumapit si Tricia dala ang thermos ng salabat.
“Ang dami na pong nagko-comment sa comic mo. Sobrang dami. Kahapon lang, may humiling na ipa-publish ito sa textbook ng mga estudyante sa media and storytelling.”
Napangiti si Caloy, pero hindi na ito gaya ng dating sigaw ng tagumpay. Ngayon, isa na lang itong tahimik na tango. Dahil alam niyang hindi niya ito ginawa para sumikat. Ginawa niya ito para sa kanya. Para sa ama niyang minsang kinahiya niya… pero ngayon ay pinakamalaki niyang inspirasyon.
“Hindi ko na siya tinatawag na Bentong,” bulong ni Caloy, “Tatay ko siya. Si Rogelio. Ang taong nagturo sa’kin na pwede palang ngumiti kahit wasak ka na sa loob.”
Hinawakan ni Tricia ang kamay niya. Wala nang kailangang sabihin.
Kinabukasan, sa eskwelahan, hindi inaasahan nina Caloy ang crowd na bumungad sa kanila.
May tarp na may larawang drawing ni Bentong, kasama ang linya niyang minsang naging viral:20Please respect copyright.PENANAXUGzwgJSEe
“Ang tunay na tawa, galing sa pusong hindi sumusuko.”
May mga estudyante. Guro. Artista. Matatanda. Lahat, may hawak na papel—iba't ibang guhit ng Bentong sa kani-kaniyang istilo.
Nang ipinasok ang wheelchair ni Bentong, halos sabay-sabay ang palakpakan. Walang sigawan. Walang iyakan.20Please respect copyright.PENANAX8xgqXuUfc
Tanging pagtanggap.
Nilapitan siya ng batang babae, mga pitong taon lang.
“Lolo Bentong,” sabay abot ng drawing. “Ikaw po ang dahilan bakit gusto ko maging komedyante. Hindi lang po kasi kayo nakakatawa—mabait po kayo.”
Tumulo ang luha ni Martha sa tabi.
Si Bentong, pilit na ngumiti kahit hirap sa paggalaw. Hinawakan niya ang papel.
“Sana,” bulong niya sa bata, “piliin mong tumawa kahit walang pumapalakpak. Kasi ang totoong punchline… ‘di mo kailangang isigaw. Mararamdaman ‘yon.”
Nang gabing iyon, sa bahay, habang pinupunasan ni Martha ang noo ni Bentong, bigla nitong hinawakan ang kamay niya.
“Pangako, ‘to na ang huli.”
“Ha?”
“Panghuling gising ko na siguro ‘to.”
“Bentong…”
“Alam mo... hindi ko ‘to kinatatakutan ngayon. Kasi sa wakas, wala na akong gustong patunayan. Hindi ko na kailangan magpatawa para lang masabing may silbi ako. Dahil alam kong minahal ako ng mga tunay kong tao, kahit wala akong bitbit kundi kahinaan.”
Tumulo ang luha ni Martha. Tumango siya.
“Hindi mo alam kung gaano kita minahal, kahit noong galit ako sa’yo.”
Ngumiti si Bentong, sabay bulong, “Alam ko. Ramdam ko sa salabat mo.”
Napatawa si Martha habang umiiyak.
Ilang oras makalipas, si Caloy ay nakaupo sa paanan ng kama ng ama, may hawak na sketchpad. Isinisingit pa niya ang huling pahina ng komiks—ang huling eksena.
Isang larawang guhit ni Bentong, nakatalikod, hawak ang mikropono habang papalayo sa liwanag ng entablado.
May caption:20Please respect copyright.PENANAFZLWWH6ky5
“Hindi mo kailangang palaging magpatawa. Minsan, sapat na ‘yung nando’n ka lang. Buhay ka. Mahal ka.”
Habang isinusulat ni Caloy ito, napatingin siya sa kanyang ama.
Wala na itong imik. Tahimik. Payapa.
Lumapit siya. Hawak ang kamay ng kanyang ama.
“Pa?”20Please respect copyright.PENANAhTfM9oGL1i
Walang sagot.20Please respect copyright.PENANA0gasyw3IuJ
“Papa…”
Tahimik. Isang mahinang tunog ng monitor lang ang naiwan.
Niluhuran siya ni Caloy, sabay yakap.
“Maraming salamat, Pa. Salamat sa huling tawa. Salamat sa tunay mong buhay.”
Ilang araw ang lumipas. Sa burol, hindi nagmistulang lumbay ang paligid.
May mga larawan ni Bentong na naka-display—hindi lang bilang komedyante, kundi bilang ama, asawa, guro ng buhay.
Isang maliit na stage ang inilagay. May mga batang nag-perform ng stand-up comedy. May isa pang estudyante na nagbasa ng spoken poetry base sa mga linya ni Bentong.
Ang buong paligid ay hindi iniyakan si Bentong. Sa halip, pinagtawanan nila ang mga alaala niya—hindi para kalimutan ang sakit, kundi para ipagdiwang ang katotohanang kahit isang beses sa buhay nila, napangiti sila ng isang simpleng taong may pusong mas malawak pa sa entablado.
Pagkatapos ng lahat, si Caloy ay nakaupo sa tabi ng puntod, hawak ang sketchpad na ngayon ay nakapublished na sa online bookstore. Sa kanyang tabi si Tricia, tahimik lang din.
Binuksan ni Caloy ang huling pahina ng aklat. Sa ilalim ng huling larawan ni Bentong, may isang simpleng linya:
“Paalam, pero salamat. Sa mga tumawa, sa mga naniwala, sa mga naghintay. Sa mga tunay na nagmahal. Ako nga pala si Bentong. Salamat sa pakikinig.”
Tumayo si Caloy, tinapik ang puntod, sabay bulong:
“Hindi ka na punchline ngayon, Pa. Ikaw na ang buong kwento.”
Wakas20Please respect copyright.PENANAjk7VK81WGo
Ngunit sa puso ng bawat isa—si Bentong ay hindi kailanman nawala.