Kabanata 58: Sa Huling Yakap ng Mundo
Scene: Araw ng libing ni Ysay.
Umuulan. Buong paligid kulay abo—parang ang langit mismo ay nagluluksa sa pagkawala ni Ysay. Tahimik ang mga bata habang nakasunod sa likod ng kabaong. Hawak-hawak ni Ramil ang larawan ng asawa—nakangiti si Ysay doon, pero para sa kanya, tila nang-aasar ang larawang iyon: "Smile, kahit ang sakit-sakit."
Si Jae Ann ang pinakamatapang, hawak ang mga kamay ni KC at Angelique. Si baby Samantha, tulog sa dibdib ni Aling Ana, walang kamalay-malay sa mundong iiwan ng ina niya.
Habang isinusuksok sa lupa ang kabaong, nagsalita si Ramil, nanginginig ang boses niya pero buo:
"Ysay... hindi ko alam kung paano magsimula. Pero ayoko sanang magpaalam. Kasi lahat ng parte ng bahay na 'to, ng buhay na 'to... ikaw 'yon. Pano ko uuwi sa bahay na wala ka? Pano ko papakinggan yung mga tawa mong nagbibigay ng buhay sa umaga? Pano ako babangon, Love, kung wala ka?"
Umiyak si KC, pilit nilalabanan. Si Angelique halos mapayuko sa sakit. Si Jae Ann—na matagal nagtimpi—napasigaw ng iyak habang ibinaba ang isang sulat sa ibabaw ng kabaong:
"Mama, hindi ako handa. Hindi kami handa. Hindi mo pwedeng iwan si baby Samantha, mama. Hindi pa niya alam kung gaano ka kabait."
Lumapit si KC, pinatong ang paboritong coffee crumble ice cream cone ni Ysay sa puntod:
"Ito 'yung paborito mo, diba? Wala nang bawal sa'yo ngayon, mama. Lahat pwede mo nang kainin dyan sa langit..."
Si Angelique, tahimik na isinukbit ang isang maliit na rosaryo sa hawakan ng kabaong.
Tumayo si Ramil, itinataas ang larawan ni Ysay:
"Mga anak... eto ang mama nyo. Hindi siya mahina. Hindi siya natalo ng sakit. Dahil hanggang sa huli, siya pa rin ang nagturo sa atin paano magmahal. Kung may araw man na mawala rin ako, gusto kong maalala nyo 'to: Hindi ako natakot magmahal dahil sa kanya. Hindi ako sumuko dahil sa kanya. At ngayon, hindi rin ako hihinto para sa inyo."
Habang inihuhulog na ang lupa sa puntod, sabay-sabay silang nagsalita:
ns216.73.216.51da2“Paalam, Mama. Mahal na mahal ka namin.”
